Gündem bir anda iç siyasete döndü. Bunun nedeni, AK Parti Genel Başkanı olarak Başbakan Binali Yıldırım ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin buluşmalarıydı. Buluşmayı kritik kılansa anayasa için uzlaşma oldu.
Uzlaşma…
Anayasada boyutu küçük de olsa çok önemli değişiklik getirmekle birlikte, yönetim modelini değiştirecek olması bakımından kritik sonuçlar içeriyor.
Nitekim…
Başbakan Yıldırım’ın görüşme sonrası en önemli değişiklik vurgusuyla yaptığı “Cumhurbaşkanının partisiyle ilişkisini devam ettireceği” açıklaması, bu sütunlarda dün paylaştığımız Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Ayşe Türkmenoğlu’nun söylediklerini teyit etti.
Peki…
Meclis’te 330 oyu aşması beklenen, yaz başında referandum ile halkoyuna sunulacağı artık daha net söylenebilen anayasa değişikliği neleri değiştirecek?
Bir kere…
Adı cumhurbaşkanlığı modeli, ama resmen başkanlık sistemi. Amerika’daki başkanlık sisteminden farkıysa, orada federatif yapı olmasına karşın üniter yapı korunacak.
Yani…
Siyasi yapılanma iller bazında devam edecek, eyalet sistemi olmayacak.
Bununla birlikte…
Seçmen başkan için ayrı, milletvekilleri için ayrı oy kullanacağı için, başkan ve parlamento farklı siyasi olabilecek, Yani, başkanın partisinin parlamentoda azınlıkta kalması söz konusu.
Denetim konusunda atılan adımlar dikkat çekici.
Örneğin…
Cumhurbaşkanı parlamentoyu feshetme kararı verdiğinde, kendisini de feshetmiş olacak. Aynı durum parlamento açısından da geçerli.
Yanı sıra…
Parlamento dışından bakan atanması da, parlamentonun yürütme üstündeki denetimini arttırıcı etki yapacak.
Bunlar elbette önemli ayrıntılar olarak dikkat çekiyor. Fakat, sonuç açısından yeni sistemin çok önemli bir özelliği var:
Her seçim kesinlikle tek başına iktidar çıkaracak.
Seçmen ilk turda farklı oy kullansa bile, ikinci turda en yüksek oyu alan iki kişiden birini tercih ederek sonucu belirleyecek.
O bakımdan…
Türkmenoğlu’nun da vurguladığı gibi, Türkiye’de koalisyonları bitiren, seçim yaklaşırken “Acaba seçim sonrası kimler koalisyon yapabilir?” arayışlarını sona erdiren bir anayasa değişikliği olacak.
