Kentsel değişimde dördüncü dalga… Bursa’nın 40 yılda dördüncü değişimi

Geçenlerde… Dünyanın en çok alıntılanan sosyal bilimcilerinden biri olarak tanınan Profesör David Harvey bir dizi konferans ve sempozyum için İstanbul’a geldi.
Ünlü sosyal bilimciyle yapılan ve Milliyet gazetesinde Gülsin Harman imzasıyla yayınlanan röportajda çarpıcı bir tespit vardı.
Röportajda…
“Marksist düşünceye mekan fikrini dahil etmesiyle” tanınan Harvey, gündemimizde olan kentsel dönüşümü şöyle tanımlıyordu:
“Şehrin çevresinde yaşayan varlıklı sınıfların merkeze geri dönme isteği…”
Bu cümlesini de şöyle açıyordu:
“Dünyanın bir çok yerinde şehirlerde yaşam kalitesi düşüyor. Burada tabii ki güvenlik sorunu da devreye giriyor. Özel güvenliğin koruduğu, yüksek duvarların arkasında sitelerin sayısı artıyor.”
Okuyunca…
Şöyle bir durup Bursa’nın son 40 yıldaki değişimini anımsadık.
Çünkü…
Bursa’nın yaşadığı kentsel değişim büyük oranda ünlü sosyal bilimcinin yaptığı tanıma uyuyor.
Örneğin…
70’li yılların ortalarına kadar Bursa’nın eşrafı olarak tanınan elit grup evlerini Atatürk ve Altıparmak caddeleriyle Setbaşı çevresinden alır, yaşamlarını bu çevrelerde sürdürürlerdi.
Sonra…
70’li yılların sonlarında, Bursa’nın ekonomik yapısında ticaretten ve küçük atölyeden sanayiye dönülmesiyle birlikte Çekirge furyası başladı.
Dahası…
Çekirge’de yer kalmayınca, o döneme kadar zeytinliklerle kaplı olan Çekirge Caddesi ile Acemler-Sırameşeler arasındaki bölgede Kükürtlü Mahallesi doğdu.
Ardından…
Ali Akman’ın ilk villa sitesiyle birlikte Bursa’nın elit yapısı Bademli’yi keşfetti. Bursa’nın hemen yakınında, bahçeleri düzenlenmiş ve havuzlu güzel evlerde yeni bir yaşam başladı.
Atatürk ve Altıparmak caddeleriyle Setbaşı’ndan Çekirge ve Kükürtlü’ye taşınanlar, hızlı bir şekilde Bademli’ye geçtiler.
Böylece…
Bademli ve yakın çevresinde adeta dağ-taş villa siteleriyle doldu.
Aslında…
Bu süreci anlatırken, “Bursa’da yaşam geçmişte bahçeli müstakil evlerden oluşan mahallelerde sürerdi. Apartman furyası bahçeli evleri ortadan kaldırdı. Bademli’deki villa siteleriyle ev geleneği geri geldi” yorumu yapmak da mümkün.
Ne var ki…
Tam da villa sitelerin Bademli dışına sıçramaya başladığı süreçte, Bursa’nın kentsel değişimindeki üçüncü dalga geldi.
Bu da…
Villa sitelerinin kent dışında ve sosyal yaşama uzak olmaları nedeniyle, kentin yakın çevresinde güvenli sitelerde oturma isteği olarak yansıdı. Daha önce villa sitelere gidenlerin bazıları bu korumalı, otoparklı ve iç bünyesinde hizmet işleyişi olan sitelere geri döndüler.
Şimdi ise…
Kentsel dönüşümle birlikte Bursa’nın kentsel değişiminde dördüncü dalga geliyor.
Gerçi…
Ünlü sosyal bilimci Profesör David Harvey yorumunda “Şehrin çevresinde yaşayan varlıklı sınıfların merkeze geri dönme isteği” diyor ama burada farklı bir durum söz konusu.
Daha doğrusu…
Başka kentleri bilemiyoruz ama en azından Bursa için yorumun bu bölümü geçerli değil.
Çünkü…
Harvey’in sözünü ettiği kente dönüş olayı, sitelerle gerçekleşti. Kentsel dönüşüm ise yeni bir kitleyi yeni bir yaşam ortamı ile tanıştıracak.
Bursa’daki fotoğrafı, bütün bu değişim ve dönüşümleri yaşayıp izlemiş bir gazeteci gözlemiyle böyle gördük.