Yeşil Cami’nin 600 yıllık sırrı: Hacı İvaz Paşa’nın deprem terazisi bugünün deprem izolatörü

Hoş bir sürpriz oldu… Bursa’da yetişen ve yıllardır İstanbul’da başarıyla gazetecilik yapan Banu Perçin Güngörmez kardeşimiz, kendisine ait Magazin Şenliği adlı Instagram sayfasında 11 Ağustos 2024 tarihli yazımızdan alıntıyla depremle ilgili çok önemli teknoloji uygulamasına dikkat çekti.
Haberin…
7.4’le deprem korkusunu en şiddetli yaşadığımız, kaybettiğimiz canlar ve yıkılan binalarla unutamadığımız Marmara Depremi’nin 26. yılına rastlaması da konuyu daha cazip hale getirdi.
O da şu:
Bursa gibi deprem riski yüksek kentlerde inşaatlar için uzmanlar deprem izolatörü uygulamasını savunuyorlar.
Temele yerleştirilen ve deprem anında binayı zeminden ayırıp etkiyi azaltan sistem çok önemli. Fakat inşaat maliyetini etkilediği için, bazı kamu binaları dışında uygulanamıyor.
İşte…
Bu sistemi, Yeşil Cami Mimarı Hacı İvaz Paşa 600 yıl önce uygulamış.
Kayıtlara göre…
Yeşil Cami inşaatı sırasında Hacı İvaz Paşa,  özgün bir uygulamayla kubbeyi taşıyan ana kirişler ve sütunlara silindirler yerleştirmiş.
Böylece…
Deprem anında ana taşıyıcıların yerinden oynayıp oynamadığının ve ana yapıda hasar oluşup oluşmadığının deprem terazisi olarak çalışan silindirlerin hareketlerinden anlaşılmasını sağlamış.
600 yıllık bu teknoloji sırrı, tartışmasız Yeşil Cami’nin depremlerde ayakta kalmasını sağlayan en önemli etkenlerden biri.
O yazıda…
Yani Banu’nun alıntı yaptığı 11 Ağustos 2023 tarihli yazıda Bursa’nın bir de astronomi sırrı var. O sırrı da Muradiye Camii İmam Hatibi Lütfi Taşçı ortaya çıkardı.
Muradiye Medresesi yanındaki kabirleri incelerken bazılarının mezar taşında ‘muvakkit’ yazdığını gören Lütfi Hoca, araştırınca Muradiye’nin 600 yıllık sırrına ulaştı.
Böylece…
Namaz ve oruç vakitlerini gözlemlemek için Osmanlı’nın Muradiye’de gözlemevi kurduğu anlaşıldı. Mezarlardaki muvakkitler de orada çalışan gözlemciler.