Neslihan Hoca, UNESCO Dünya Mirası listesiyle gelen başarıyı anlattı: Bursa geçmişiyle evrenselleşti

01/08/2014 Genel, Yerel Yönetim

Osmanlı fethettiğinde Bursa bugünkü Tophane’yi merkez alan surlar içinde yaşayan bir Bizans kentiydi.
Orhan Bey, kenti surlar içinden çıkarmaya karar verdiğinde Orhan Camii’ni inşa ettirdi. Yanına da camiyi yaşatıp çevresinde yaşamı desteklemesi için külliye ve imaret yaptırdı. O imaretin bugünkü belediye binası altında kaldığı sanılıyor.
Sonra…
Orhan Camii ve külliyesinin ekonomik desteğini sağlamak üzere Emir Han’ı yaptırdı. Emir Han hem Bursa’nın, hem Osmanlı’nın ilk ticaret merkezi oldu.
Çevresinde de Reyhan’ı içine alan yerleşim alanları ve yapılaşma gelişti.
Ardından…
Tahta çıkan oğlu 1. Murad, yani Murad Hüdavendigar ise, kenti surların dışına çıkaran babasının hamlesine bir adım daha ekledi ve Çekirge’deki Murad Hüdavendigar Camii ile çevresinde medreseden hamamlara kadar yaşam alanlarını inşa ettirdi.
Onu…
Oğlu Yıldırım Bayezid izledi ve Yıldırım Camii ile çevresindeki medreseyi, imareti, dünyanın ilk hastanesini inşa ettirdi.
Arkasından…
Fetret Dönemi sonrası tahta gelen Çelebi Mehmet kenti geniş alana yayma planı içinde, Yıldırım Külliyesi ile merkezi oluşturan Orhan Camii ve Hanlar Bölgesi arasında bağlantı noktası olarak Yeşil Cami ve medresesini yaptırdı. Yeşil Türbe de bölgenin anıt simgesi oldu.
Sonrasında…
Oğlu 2. Murad bu kez batıya döndü ve Muradiye Camii ile külliyesini inşa ettirdi.
Oluşturulan yeni kentin gıda ihtiyacı da gözardı edilmedi ve çevresiyle birlikte Cumalıkızık böyle bir misyon üstlendi.
Öyle ki…
Cumalıkızık’ta tarımsal üretim alanı açmak isteyen Osmanlı padişahları vakıf arazileriyle karşılaştıklarında, karşılığı kadar bir başka yer oluşturarak bugünkü belediye planlama tekniklerinin ilk uygulamasını gerçekleştirdi.
Bütün bunlar…
Belli bir plan çerçevesinde Osmanlı’nın attığı kentleşme adımları.
Üstelik…
Osmanlı 700 küsur yıl önce Bursa’yı sur içinden çıkarıp her tepeye bir cami ve külliye kurarak Uludağ yamaçlarında doğudan batıya kent çizgisi oluştururken, ortaya bir de kent planı koydu.
Her caminin yanında külliyeyle bunların sosyal ve ekonomik boyutunu karşılayacak ticaret alanları, çevresinde de köşesinde mutlaka bir çeşme bulunan ve camiye açılan sokaklarıyla mahalleler oluşturuldu.
Osmanlı ilk kentleşme modelini Bursa’da oluşturduktan sonra, İstanbul’da da uyguladı.
İşte…
Bursa’nın geçmişine ait kent farkı ve en önemli özellikleri. UNESCO’nun dünya mirası listesinde yer almasına ise Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu tek cümlelik bir yorum getiriyor:
“Bursa, geçmişiyle evrenselleşti.”
Aslında…
UNESCO’nun dünya mirası listesine Bursa’ın girmesi hiç de kolay olmadı.
2000 yılında Erdoğan Bilenser döneminde yapılan ilk girişimin ardından yıllar süren bir sessizlik var. 2009 yılında Recep Altepe’nin Büyükşehir Belediye Başkanı olmasıyla birlikte en büyük hamle yapıldı.
O hamleyi…
Katar’daki toplantıya Bursa Alan Başkanı olarak katılan, dünya mirası listesi için çok uzun süreli ve meşakkatli çalışmayı yürüten ekibin başında olan Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu şöyle anlattı:
“İşimiz hiç de kolay değildi. Türkiye’deki kimi kentler ve dünyanın turizm açısından tanınmış pek çok kenti tek bölgeyi anlatarak listeye girmeye çalışırken biz geniş bir alanda Cumalıkızk ve Hanlar Bölgesi ile Hüdavendigar, Yıldırım, Yeşil, Muradiye’deki sultan külliyelerinden oluşan toplam 6 noktada hem proje hazırlayıp sunum yaptık, hem bu 6 farklı noktanın koordinasyonunu sağladık.”