Politika Araştırmaları Merkezi tarafından yeni anayasa sürecine katkı amacıyla yapılan yargı, yasama ve siyasi partiler araştırmasında, Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi olan Siyaset Sosyoloğu Prof. Dr. Ali Yaşar Sarıbay siyasi partiler bölümünün sorumluluğunu üstlendi.
Çalışmada…
Özellikle parti içi demokrasi kavramı altında üç öneri yer aldı:
Bir…
“Tek adam yönetimine çare olacak şekilde düzenli, denetime açık, şeffaf bir üyelik sistemi oluşturulmalı.”
İki…
“Farklı gruplar (genç, kadın, engelli gibi dezavantajlı gruplar) partilerin farklı katmanlarında temsil edilmeli ve siyasete aktif katılmaları için mekanizmalar geliştirilmeli.”
Üç…
“Kadın temsili arttırılmalı.”
Dört…
“Üyelik aidatı sistematik olarak yapılmalı, partiler sicil tutan bir üyelik sistemi oluşturmalı.”
Ardından…
Parti örgütlenmesi adına “devleti güçlendirmektense halkın farklılıklarının yansıtılması” noktasından hareket edilerek yerel örgütlerin parti genel merkezleriyle sağlam ilişki kurmalarıyla birlikte çarpıcı bir öneri ortaya konuyor:
“Başkanlık süresi üç yılla sınırlanmalı ve parti başkanı tüm parti üyelerinin katılımıyla seçilmeli.”
Adayların belirlenmesi konusunda da üç öneri getiriliyor:
Bir…
“Seçime katılacak adayların belirlenmesinde önseçim sistemi uygulanmalı ve parti listeleri tepeden inme hazırlanmamalı.”
İki…
“Mevcut d’Hondt sisteminin işletilmesi için adaylar, partiye aidat ödeyen ve partiyi sahiplenen üyeler tarafından belirlenmeli.”
Üç…
“Adaylar belirlenirken parti merkez yönetiminin belli bir kontenjanı olabilir.”
Araştırmada…
Siyasi partilerin sermaye gruplarının kontroluna girmemesi için bağışların sınırlandırılması önerilirken “kamu hizmeti yapan siyasi partilere hazine yardımı yapılması” ve bu yardımın da “yerel örgütlerde ve eğitim-araştırma giderlerinde kullanılması” üzerinde duruluyor.
Partilerin kapatılması bölümünde ise, parti kapatma davalarının Anayasa Mahkemesi’nde görülmemesi ve şahsi suçlar nedeniyle kapatma davası açılmaması isteniyor.
Parti kapatma gerekçesi olan şiddet kavramı tanımının yapılması gerekliliğine de dikkat çekiliyor.
–Güçlendirilmiş milletvekilliği–
Araştırmanın yasama reformu bölümündeki öneriler güçlendirilmiş milletvekilliği kavramını öne çıkarıyor.
Bu bölümde, milletvekillerine bilgi ve beceri desteği sağlayacak eleman tahsisi önerilirken, yasa teklifi vermenin kolaylaştırılması isteniyor.
Dokunulmazlığın kürsüyle sınırlandırılmasına karşılık fikir-düşünce özgürlüğünün genişletilmesi ve siyasal etik komisyonu önerileri öne çıkıyor.
Maaş olarak da kamu vicdanını yaralamayacak yapılandırma öneriliyor.
