Yıl 1989… Yerel seçimlerde, ilk kez Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı seçiliyor. O dönem iddialı 3 parti ve adayı yarıştı:
DYP Adayı Teoman Özalp, ANAP Adayı Korhan Durusoy, SHP Adayı Mithat Kırayoğlu.
O seçimi…
DYP Adayı Özalp kazandı ama propaganda sürecine, SHP Adayı Kırayoğlu’nun önerdiği ve genel olarak “uçuk-kaçık” bulunan projeler damgasını vurdu.
Örneğin…
Kırayoğlu önerilerinde, “Çevre Yolu bir gün mutlaka yapılacak. Ankara Yolu üzerindeki Karayolları, DSİ, Köy Hizmetleri gibi kurumları Çevre Yolu’nun kenarına taşıyalım, arazilerini de rekreasyon alanı olarak kente kazandıralım” dedi.
Bugün…
22 yıl önce Kırayoğlu’nun söylediklerinin bir kısmı gerçekleşme aşamasında.
Yanı sıra…
Kırayoğlu’nun o süreçte gündeme getirdiği konulardan biri, “Kent merkezindeki tarihi eserlerin yoğun olduğu çarşı ve hanlar bölgesinin çevresinde sonradan gerçekleşen yapılaşmayı kaldırmak ve tarihi eserlerin çevresini açmak” olarak yansımıştı.
Buna da…
“Böyle bir iş için kamulaştırmaya para yetmez” denilerek karşı çıkılmıştı.
Sonra…
1999 yerel seçimlerinde DYP Adayı Prof. Dr. İsmail Tatlıoğlu proje vaadleri arasına “Atatürk Caddesi ile Cumhuriyet caddesi arasındaki hanlar bölgesinin çevresinin açılarak Bursa’nın turizm değerinin arttırılmasını” gündeme getirdi.
O da…
“Hoca ekonomist ama parayı nereden bulacak?” sorusuyla karşılaştığında “Bu proje kendini finanse eder” cevabı verdi.
Ardından…
2004’te AK Parti’den Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen rahmetli Hikmet Şahin, 2009 yerel seçimine DP Adayı olarak katılırken, “Tarihi hanlar bölgesinin çevresinin açılmasını” seçim kampanyasında vaat olarak sundu.
Benzer tepki onun için de geçerli oldu.
Bütün bunlar…
20 yılı aşkın süredir Bursa gündemine zaman zaman gelen tarihi camiler, hanlar ve çarşılar bölgesinin çevresinin boşaltılması konusunun son 22 yıldaki gelişmeleri oldu.
Fakat…
Tüm bu süreçte bizi en çok heyecanlandıran Mimar Hasan Sözüneri’nin getirip önümüze koyduğu ve “İşte en büyük hayalim” dediği çalışma oldu.
Bursa kamuoyunun Timsah Arena olarak kabullendiği yeni stadyumun mimari projesini çizen, dahası timsah şeklindeki projeyle Bursa’nın yeni stadyumunu dünya statları arasında çok özel bir yere taşıyacak olan Mimar Hasan Sözüneri tıpkı stadyumda olduğu gibi, tarihi hanlar ve çarşılar bölgesine Bursa’ya çok farklı özellikler kazandıracak bir tasarım hayal etmiş.
Sözüneri’nin hayali; batıda Altıparmak’tan Çakırhamam’a çıkan Cemal Nadir Caddesi, güneyde Atatürk Caddesi, doğuda İnönü Caddesi ve kuzeyde araç trafiğine kapatılıp nostaljik tramvay hattı kurulmakta olan Cumhuriyet Caddesi arasında kalan bölgenin tümünü kapsıyor.
Bölgede…
Ulucami, Orhan Camii, Belediye Binası ve Tayyare Kültür Merkezi ile Pirinçhan, Kozahan, Fidanhan gibi tarihi hanlar dışındaki tüm yapıların yıkılmasını öngörüyor.
Bu kapsamda…
Kapalıçarşı, Uzunçarşı ve Zafer Plaza’nın uzantısı olarak eski itfaiye binası yerine yapılan alışveriş merkezi de yıkılacak yerler arasında yer alıyor.
Tarihi camilerin ve tarihi hanların çevresini yıkarak boşaltan projesinde Hasan Sözüneri günümüz mimarisiyle yeni çarşılar ve alışveriş merkezleri planlıyor.
Üstelik…
Bu bölgeye yapılacak çarşı ve alışveriş merkezlerini, Bursa’nın simgelerinden olan koza şeklinde tasarlamış. Bu tasarımın ilhamını ise koza salkımı fotoğrafından aldığını söylüyor.
Görünümü heyecan veren projede…
Heykel’den İnönü Caddesi’ne dönüş noktasında kente özgü ürünlere yönelik ihtisas alışveriş merkezlerini yatay ve dik kozalar şeklinde düşünüyor. Bir büyük alışveriş merkezini ise projenin tam tersi noktasında, yani Cemal Nadir Caddesi’ne cepheli olarak bugün Merkez Bankası ve Kızılay binalarının olduğu bölgeden, Bakırcılar Çarşısı’na kadar olan alanda düşünüyor.
Dahası…
Bu bölgedeki alışveriş merkezi koza ağı şeklinde bir tüpgeçitle havadan Tophane Yamaçları’na bağlıyor.
Böylece…
Tophane’ye gelecek turistlerin yamaçlardaki tüpgeçitle alışveriş merkezine geçmelerini, oradan da İpekyolu güzergahı olarak kabul edilen ve bugün Bakırcılar Çarşısı-Kapalıçarşı-Uzunçarşı-Okçular’ın yer aldığı eksende bölgeyi boydan boya yürümelerini hedefliyor.
Projenin görsel malzemesi gerçekten heyecan verici.
Peki…
Ya finansmanı nasıl sağlanacak? Örneğin, yıkılması öngörülen Bakırcılar-Kapalıçarşı-Uzunçarşı-Okçular eksenindeki çarşılarda esnaf ne olacak?
Mimar Hasan Sözüneri buradaki sorunun bir çeşit kentsel dönüşüm projesiyle çözülebileciğini düşünüyor. Kaldırılacak çarşılardaki esnafa, koza yapılar şeklindeki yeni ve modern çarşılarla alışveriş merkezlerinden yer verilebileceğini söylüyor.
Geriye de…
En büyük sorun olarak, yıkılacak binaların kamulaştırma bedeli kalıyor.
Böyle bir projeyi hemen yaşama geçirebilmek ve kamulaştırma bedeli bulabilmek elbette kolay değil. Zaten bunu Sözüneri de kabul ediyor.
Ancak…
22 yılda bu noktaya gelen bölgeye yönelik planlama konuşmalarının Hasan Sözüneri’nin “en büyük hayali” olarak çizdiği bu projeyle artık ete-kemiğe büründüğünü ve görsellik kazandığını söylemek gerekiyor.
Unutulmasın ki…
Büyük projeler hayal edilerek başlar, şartları olgunlaştığında da gerçekleşir.
Hasan Sözüneri o kıvılcımı çaktı. Bursa’nın hem tarihini gözler önüne çıkaran, hem de modern bir alışveriş kenti haline getiren görsel zenliğini yüksek çarpıcı bir proje hayal etti ve bunu da Bursa’nın tartışmasına açtı.
Elbet…
Bir gün bu hayali gerçekleştirmek için harekete geçenler olur.